اینترنت و کودکان / روش های مقابله با آسیب های فضای مجازی

این روزها با فراگیری اینترنت در سراسر دنیا، شاهد استفاده بیش از حد کودکان و نوجوانان از فضای مجازی هستیم. جالب اینجاست که بسیاری از والدین بدون توجه به آسیب هایی که اینترنت برای فرزندانشان دارد، از دو جمله بسیار استفاده می کنند و می گویند که “فرزندم با هوش است”، “با موبایل و تبلت بهتر از من کار می کند”. حتما شما هم از والدین زیادی این جملات را شنیده اید. تمام افرادی که این جملات را به کار می برند، از خطرات و آسیب هایی که فضای مجازی برای کودکانشان دارد، بی اطلاعند. امروزه اینترنت و کودکان به مسئله ای مهم برای تمام اقشار جامعه تبدیل شده که هرشخص به نوبه خود با این موضوع سروکار دارد. از همین رو در این مقاله سعی داریم به موضوع اینترنت و کودکان پرداخته، درباره آسیب های فضای مجازی برای کودکان و راهکارهای مقابله با آنها صحبت خواهیم کرد.

آسیب های اینترنت و کودکان

دنیای امروز دنیای تکنولوژی‌های جدید و ارتباطات گسترده است. این تکنولوژی ها چنان با سرعت وارد زندگی بشر شده و راه نفوذ خود را ادامه می‌دهند که نمی‌توان از کنار آنها با بی تفاوتی گذشت؛ بلکه باید با آنها به روش صحیح برخورد کرد تا بیشترین سود و استفاده حاصل آید. همچنان که اثرات مثبت تکنولوژی‌های نوین از جمله اینترنت در کیفیت زندگی ما قابل انکار نیست؛ در صورت عدم مدیریت و استفاده صحیح نیز ممکن است تأثیرات مضر آن بر زندگی کودکان و نوجوانان ما غیرقابل جبران باشد.

والدین می‌بایست برای جلوگیری از اثرات منفی اینترنت برروی فرزندانشان، راه کار مناسبی را پیدا کنند. بهترین راه برای مقابله با آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های نوین ؛ بالا بردن سطح سواد رسانه‌ای خانواده‌ها می‌باشد. سواد رسانه‌ای به زبان ساده عبارت است از آشنایی کامل با شگردهای رسانه‌ها و مجموعه‏ مهارت‌هایی که کاربران برای مواجهه با رسانه‌های جدید لازم است بیاموزند. اما قبل از اینکه بخواهید درباره راهکارها و مهارت های مقابله با آسیب ها بدانید، بهتر است این آسیب ها را به طور کامل بشناسید تا راحت تر روش های شکست آنها را پیدا کنید.

آسيب هاي فکري

رایانه ها و دنیای مجازی، هویت یابی و هویت جویی نسل جوان و نوجوان را در ابعاد فکری و اخلاقی تحت تاثیر قرار داده، تا جایی که آسیب های فکری و حتی اجتماعی رابطه مستقیم و غیرقابل انکاری با مقوله ی تکتولوژی های جدید و وسایل ارتباطاتی پیدا کرده اند.

اینترنت و دستگاه های هوشمند در سال های اخیر سبب ظهور مسئله ای جدید تحت عنوان «اعتيادهاي نو و مدرن» شده است. اعتیاد که یک موعضل بزرگ جهانی محسوب می شود، اکنون بیشتر از قبل همه اقشار جامعه را به خود درگیر کرده است. استفاده بیش از حد از اینترنت و بازی های کامپیوتری، باعث ایجاد وابستگی شدید روانی و فکری می شود، به طوریکه کودکان و نوجوانان به این فضای مجازی پناه برده و تمام انرژی های خود را در آنجا تخلیه می کنند. که البته این نوع تخلیه انرژی یک روش کاملا اشتباه و آسیب زا می باشد. در ادامه آسیب های فکری اینترنت و کودکان را بیشتر باز خواهیم کرد و هر یک را به اختصار توضیح خواهیم داد.

1: وسواس های فکری عملی

ابتلا به اختلال وسواس از تاثیرات شایع اینترنت و کودکان می باشد. وسواس که نوعی اختلال و یا بیماری روانی محسوب می شود که از ویژگی های بارز آن می توان به عدم توانایی در مهار رفتارها یا اندیشه ها اشاره کرد. به عنوان مثال شخصی که دچار اختلال وسواس شستشو و تمیزی می شود، نمی تواند میل به شستن را در خود کنترل کند، و ممکن است شاهد شستن بدن و یا اشیاء خانه به صورت افراطی و بیش از حد لازم توسط این افراد باشیم. در وسواس فکری نیز به همین گونه است. مثلاً فردی پس از جستجو راجع به بیماری‌اش، متوجه می‌شود که احتمال مرگ ناشی از ‏این بیماری 10 درصد است و با شنیدن این خبر در شوک بزرگی فرو می‌رود در حالیکه در واقع عوامل مختلفی در سیر و ‏ادامه بیماری دخیل است و بیماران در این زمینه با همدیگر بسیار متفاوت‌اند. اما این افراد بیش از حد درگیر جزئیات بیماری خود ‏می‌شوند و اطلاعات زیادی کسب می‌کنند اما قدرت انتخاب یک روش درمانی را ندارند؛ اینها مکرر از پزشکی ‏به پزشک دیگر می‌روند، به دنبال یک روش درمانی جدید درمانگران مختلفی را تجربه می‌کنند و داروهای متفاوتی را نیز به طور ناقص مصرف می‌کنند.

اختلال وسواس برای افرادی که با اینترنت سروکار دارند، می تواند با بررسی کردن های پی در پی ایمیل یا پیام رسان های مختلف خود را نشان دهد. همچنین افراد دارای وسواس فکری در این زمینه مدام دل نگران آنلاین بودن یا نبودن دوستان خود هستند و دیگران را چک می کنند. این افراد حتی برای چند دقیقه هم نمی توانند از موبایل و یا کامپیوتر خود دور بمانند و دسترسی به وسایل هوشمندشان خط قرمز آنها محسوب می شود.

۲ -هرزه نگاری

همانطور که اینترنت به همه وجوه زندگی ما رنگ و شکلی دیگر داده و انجام بسیاری از کارها را متفاوت از قبل کرده است. باورهای اخلاقی، رفتارهای جنسی و حتی آزارهای جنسی را نیز همسو با خود کرده است. به طوری که کودکان و نوجوانان حین استفاده از اینترنت به راحتی می توانند با رفتارهای جنسی غیرمتعارف رو به رو شده، از آنها الگوبرداری کرده و یا حتی مورد آزار جنسی قرار بگیرند.

امروزه سوء استفاده از اینترنت به نوعی اختلال موجب شده که افراد زیادی به آن دچار شده اند. هرزه نگاری ها و سوء استفاده های جنسی از راه دور از علائم این اختلال می باشد. این موارد اغلب خود سرآغازی جهت ابتلا به سایر اختلال های جنسی مانند آزارگری، آزارخواهی، همجنس گرایی و… شناخته می شود. کنترل نادرست والدین بر اینترنت و کودکان شان ممکن است موجب ایجاد این اختلال و یا قربانی قرار گرفتن فرزندانشان شود.

3- افسردگی

تا به اینجا با آسیب های اینترنت و کودکان آشنا شدید. قطعا متوجه میزان جدی بودن این آسیب ها شده اید و اکنون به دنبال راهی برای مقابله با این آسیب ها به عنوان والدین یا سرپرست کودکان هستید. باید بگوییم که با توجه به مشکلات تکنولوژيکي و نبود موانع قانوني کافي براي جلوگيري از اين آسيب ها ، بهترين کار ، رعايت مسائل ايمني توسط والدين و خود کاربران است که البته اين امر مي تواند از طريق خانواده ، مدرسه و هم سالان به کودک نیز آموزش داده شود.

تدابیری که والدین باید پیش بگیرند

قبل از هر چیز والدین می بایست سواد رسانه ای خود را بالا ببرند. باید خود را با ابزارهای به روز و وسایل ارتباطی موجود در این عصر وفق دهند. تا به این طریق بتوانند علاوه بر درک بیشتر فرزندان آنها را در استفاده صحیح از این وسایل راهنمایی کنند.

والدین باید درباره مسائل مربوط به تکنولوژی و روش های صحیح استفاده از آن با فرزندانشان وارد بحث و گفتگو شوند. بايد ديدگاه خود را در خصوص موضوعات صريح جنسي و رفتار هاي ناشايست تشريح کنند و درباره غير مجاز و مخرب بودن برخي از سايت ها براي فرزندانشان توضيح دهند. زيرا در غير اين صورت ، آن ها واکنش هاي منفي نشان خواهند داد و به بيراهه خواهند رفت. بايد به کودکان و نوجوانانشان هشدار دهند که کلمات گذر خود را کاملا مخفي نگه دارند. و حتي در اختيار نزديک ترين دوستان خود نيز قرار ندهند. تا با استفاده از نشاني پست الکترونيکي آن ها مطالب نامناسب براي ديگران ارسال نگردد. همچنین آنها را درباره اشتراک گذاری محتویات و به خصوص اطلاعات و تصاویر شخصی به خوبی آگاه کنند.

در مرحله بعدی به گفته برخی از کارشناسان والدین باید کامپیوتر را در جایی قرار دهند که در معرض دید دیگران باشد، تا کودک نتواند به طور مخفیانه خطایی را انجام دهد. اما باتوجه به ظهور گوشی های هوشمند و فراگیری آنها، این روزها کمتر نوجوانی از کامپیوتر استفاده می کند. و معمولا تمام فعالیت های مجازی توسط همین گوشی ها صورت می گیرد. بنابراین روش قرار دادن کامپیوتر در فضای عمومی خانه دیگر پاسخگو نیست و باید دنبال راهکاری دیگر برای نظارت بیشتر بر فعالیت فرزندان در اینترنت بود. در اینجا بهترین راه حل استفاده از نرم افزار های نظارتی و نصب آنها برروی گوشی فرزند برای کنترل اینترنت و کودکان می باشد.

مطالعه مطالب مرتبط : کنترل فرزندان در فضای مجازی

پیشنهاد ما به شما استفاده از مطمئن ترین و بهترین راهکار مقابله با اثرات منفی اینترنت و کودکان ، یعنی استفاده از نرم افزارهای کنترلی و نظارتی یا به اصطلاح آمیانه تر برنامه هک گوشی فرزند می باشد. شما با نصب یک نسخه از این نوع برنامه ها به راحتی می توانید لحظه به لحظه فرزندتان را در فضای مجازی و حتی واقعی همراهی کنید، به طوریکه کودک یا نوجوان شما به هیچ وجه متوجه این موضوع نخواهد شد.

تدابیری که توسط پرسنل مدرسه باید صورت بگیرد

همانطور که همه ما میدانیم مدرسه خانه دوم و تاثیرگذار ترین محیط بعد از محیط خانواده بر روی کوک می باشد. از همین رو اقدامات و تدابیر اولیای مدسه می تواند بسیار کمک کننده در پیشگیری آسیب های احتمالی برای کودکان و نوجوانان باشد.

از مهم ترین اقدامات در تمام مدارس دنیا تعلیم و تربیت فرزندان یک کشور می باشد. از آنجایی که امروزه استفاده از اینترنت و مشتقات آن یک معضل تربیتی نیز محسوب می شود، بنابراین وظیفه هر دبیر یا معلمی است که استفاده صحیح از اینترنت را به شاگردانشان بیاموزند. همچنین دبیران می توانند برای هر مبحث درسی سایت های مجاز و مناسب را به دانش آموزان معرفی کنند تا علاوه بر بالا بردن سطح علمی آنها، نحوه درست استفاده از اینترنت را نیز به صورت عملی به دانش آموزان بیاموزند.

نظارت و کنترل مسئولين مدرسه بر فعاليت هاي معرفي سايت هاي مفيد توسط مسئولين مدرسه بر فعاليت هاي اينترنتي دانش آموزان در مدرسه مي تواند يکي ديگر از راه هاي جلوگيري از آسيب هاي اينترنتي باشد.

نتیجه گیری

اگر بخواهیم صادقانه بگوییم باید گفت که هنوز هم که هنوزه بسیاری از ما و حتی متخصصان حوزه سلامت اینترنت، به طور کامل با آسیب های اینترنت و کودکان آشنا نیستند. هنوز بسیاری از آسیب های احتمالی شناسایی نشده و خیلی ها از آنها بی اطلاعند. آنچه در این جا ذکر شد، آسیب هایی است که تا به این لحظه شناخته شده و راهکارهای مقابله با آنها نیز توسط کارشناسان خبره مطرح شده و ما در اینجا برای شما بازگو نمودیم.